مستندات قانونی آموزش کشاورزی بهره برداران
بر اساس قانون تشکیل سازمان آموزش کشاورزی، مصوب خرداد 1354 مجلس شورای ملی، این سازمان وظیفه دارد نیازهای آموزشی بهره برداران کشاورزی را در همه سطوح مشخص و براساس آنها برنامه تربیت نیروی انسانی را در بخش های خصوصی و عمومی کشاورزی تا سطح متخصص فنی تنظیم و ارائه نماید. از طرفی در فصل اول قانون مقررات مالی، اداری و استخدامی جهادسازندگی (1376) اشاره شده است که وزارت جهاد کشاورزی پرورش نیروی انسانی متعهد و کارآمد دامپروری با اولویت روستاها، پرورش نیروهای متعهد به منظور جذب آنان در واحدهای مختلف دامپروری و نیز بالا بردن توان فنی، علمی جوانان بخصوص روستائیان و عشایر در امر دامپروری را برعهده خواهد داشت.
با این اوصاف اهم قوانینی که موجبات پیشنهاد این نظام را فراهم ساخت عبارتند از:
1- شرح وظائف تفصیلی وزارت جهادکشاورزی ابلاغیه شماره 638/25/5/ت مورخ 2/4/81 بند 4 شرح تفصیلی بیان می کند که برنامهریزی و اجرای آموزشهای علمی-کاربردی و فنی – حرفه ای شاغلین بخش کشاورزی و صنایع روستایی در چارچوب سیاستهای مصوب و همچنین آموزش روشها و فنون نوین کشاورزی و دامداری به تولیدکنندگان از وظایف وزارت جهادکشاورزی است.
2- مصوبه شماره 7763/2/ت 444 ه مورخ 28/9/81 هیات وزیران
براساس این ابلاغیه وزارتخانهها، سازمانها و مراکز تولیدی و آموزشی ملزم به همکاری در اجرای نظام جدید آموزش متوسطه هستند. آموزشهای مشمول این ابلاغیه عبارتند از: آموزشهای شاخه فنی حرفهای و دوره کاردانی پیوسته، آموزشهای مهارتی و کوتاه مدتی که مشمول قانون کار وکارآموزی نیستند، آموزشهایی که براساس برنامههای درسی مصوب برای کارورزی دانش آموزان و دانشجویان در محیطهای کار ارائه میشود.
3- مواد 52 و 55 قانون برنامه چهارم توسعه
ماده 52 : دولت موظف است به منظور تضمین دسترسی به فرصت های برابر آموزشی در مناطق کمتر توسعه یافته، گسترش دانش، مهارت و ارتقاء بهرهوری سرمایه های انسانی و توسعه آموزش عمومی اقدامات لازم را به انجام برساند.
ماده 55 : دولت مکلف است به منظور گسترش دانش و مهارت، اصلاح هرم تحصیلی نیروی کار و ارتقاء و توانمندسازی سرمایههای انسانی، کاهش فاصله سطح دانش و مهارت نیروی کار کشور با استانداردهای جهانی و ایجاد فرصتهای جدید شغلی برای جوانان، برای نظام آموزش فنی حرفه ای و علمی ـ کاربردی کشور، ظرف مدت یکسال از تاریخ تصویب قانون، ساز و کارهای لازم را تهیه و با پیشبینی الزامات لازم اجرا نماید.
4- بندج ماده 21 و بند واو ماده 194 قانون برنامه پنجم توسعه
بند ج ماده 21: افزایش و تسهیل مشارکت بهرهبرداران از آموزش فنی و حرفهای در بخشهای دولتی و غیر دولتی. بند و ماده 194: دولت مکلف است به منظور بهبود وضعیت روستاها و ارتقاء درآمد و کیفیت سطح زندگی آموزش فنی و حرفه ای مستمر روستائیان را با هدف توانمندسازی در استفاده از خدمات نوین و بهبود کیفیت تولیدات در اولویت قراردهد.
5- آئین نامه اجرایی بند الف ماده 189 قانون برنامه پنجم توسعه
ماده 3 بند "ج" : به روز رسانی برنامه جامع آموزش همگانی محیط زیست و ارایه پیشنهاد اصلاحی به هیئت وزیران
ماده 10- کلیه دستگاه های اجرایی موظفند برنامه جامع آموزش همگانی محیط زیست موضوع بند "ج" ماده (1) را اجرا نمایند.
6- جزء ح ماده 4 مصوب 28/11/86 هیات وزیران
وزارت جهاد کشاورزی موظف است به منظور ارتقای نقش کشاورزان در مدیریت مصرف آب کشاورزی نسبت به برنامهریزی و ارائه خدمات ترویجی ـ آموزشی لازم به تشکلهای آب بران اقدام کنند و در این رابطه برنامههای پایش و ارزشیابی مستمر را برای کسب اطمینان از بهبود بهره وری از منابع آب و خاک به مورد اجرا بگذارد.
7- ابلاغیه مورخ 7/2/94 وزیر جهادکشاورزی ( موسوم به ابلاغیه 10 بندی شماره 2916/020 )
در این ابلاغیه وظیفه نیازسنجی و سیاستگذاری آموزشهای کشاورزی و نیز توانمندسازی منابع انسانی آموزش دیده در مباحث کارورزی و نیز سیاستها و الزامات لازم برای آموزش کشاورزان، بهره برداران و ارائه دهندگان خدمات فنی بخش کشاورزی و امتیازات مترتب بر دارندگان گواهینامه آموزشی صادره از مراکز آموزش وزارت جهاد کشاورزی را با هدف توسعه دانش كاربردي، حفظ سرمايههای ملي، منابع پایه ارتقاي بهره وری و توانمندي مهارتی بهره برداران كشاورزي تدوین و به کلیه واحدهای اجرایی معاونت ها، سازمانها و شرکتهای وابسته و تابعه ر ابر عهده دارد.
8- قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی، حرفهای و مهارتی
در اجرای بندهای (۱) و (۲) سیاستهای کلی اشتغال و بندهای (د) و (هـ) ماده(۲۱ ) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۹/۱۰/۱۵ و با توجه به سیاستهای کلان و اسناد بالادستی به‌منظور گسترش شایستگی حرفهای، ارتقای جایگاه آموزش و تربیت فنی، حرفهای و مهارتی، کاهش فاصله سطح شایستگی نیروی کار کشور با سطح استاندارد جهانی، هماهنگی در سیاستگذاری کلان، مدیریت در برنامهریزی آموزشهای فنی، حرفهای و مهارتی و تربیت نیروی کار شایسته، نظام آموزش و تربیت فنی وحرفه‌ای و مهارتی که در این قانون «نظام» نامیده میشود و چارچوب صلاحیت حرفهای ملی ایجاد میشود.
راهبردها
راهبرد آموزش مهارتی و فنی و حرفه ای
1ـ آموزش و تربیت نیروی انسانی ماهر، نیمه ماهر و کارآفرین در بخش با هدف دستیابی به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی بر اساس استانداردهای شغلی
2ـ ارتقا سطح مهارت بهرهبرداران بخش کشاورزی و ایجاد مهارتهای جدید ویژه جوانان روستایی و علاقمند به ورد به بخش در راستای اهداف برنامه های توسعهای و راهبردی وزارت جهادکشاورزی
3ـ استانداردسازی محتواها، سرفصلها، مراکز آموزشی مجری و برنامههای آموزش کشاورزی غیر رسمی با برخورداری از آخرین دستاوردهای علمی به منظور بهروز نمودن محتوا، شیوههای آموزش و مهارت متناسب با نیاز و تحول آموزش در بخش کشاورزی
راهبردآموزش در مناطق کمتر توسعه یافته
1ـ سیاستگذاری، برنامهریزی و توسعه آموزشهای مهارتی کشاورزی با رویکرد آموزش تقاضا محور و شغل محور به منظور تامین نیروی ماهر و تربیت کشاورزان آینده در مناطق عشایری و در حوزه مکران
2- کمک به تولید ثروت و کاهش فقر در جامعه از طربق توانمندسازی نیروی کار، توسعه کارافرینی، خوداشتغالی و افزایش اشتغال در مناطق کمتر توسعه یافته
3ـ تأمین نیازهای آموزشی و مهارتی بهرهبرداران و ارائه دهندگان خدمات کشاورزی در تمامی سطوح مهارتی (سطوح عمومی، تخصصی و ویژه) با بهرهگیری از شیوه های نوین آموزشی با تأکید بر آموزش های کاربردی، عملیاتی و مزرعهای ویژه مناطق کمتر توسعه یافته علی الخصوص جامعه عشایری و ساکنین منطقه مکران
راهبرد آموزش در بخش بهره وری آب
1ـ ارائه آموزشهای مهارتی و تخصصی ویژه متقاضیان توسعه شبکه های نوین آبیاری
2ـ افزایش بهرهوری آب از طریق ارائه آموزشهای مهارتی دانش بنیان و نوین
3ـ ارتقاء سطح مهارت های فنی بهره برداران و شرکت های خدمات مشاوره ای در حوزه آب به منظور بهره وری حداکثر از منابع آب و خاک در کشاورزی، نکهداری صحیح سامانههای آبیاری و نیل به اهداف توسعه پایدار
آموزش مهارتی شغلی بخش کشاورزی
هدف اصلی این نوع آموزشها، بهبود، ارتقا و ترمیم مهارتهای فنی شاغلان بخش و ایجاد مهارتهای جدید فنی و حرفهای برای جوانان روستایی، متقاضیان، علاقمندان به ورود به بخش کشاورزی در راستای اهداف برنامههای توسعهای و راهبردی وزارت جهادکشاورزی است. که از طریق تربیت نیروی انسانی ماهر، نیمه ماهر و کارآفرین در بخش بر اساس استانداردهای شغلی ارائه میشود. استانداردسازی محتوا، سرفصلها، مراکز آموزشی مجری و برنامههای آموزش کشاورزی غیر رسمی با برخورداری از آخرین یافتههای علمی به منظور بهروز نمودن تمامی ابعاد فرایند آموزش متناسب با نیاز و تحول آموزش در بخش کشاورزی از جمله اقدامات در این راستا میباشد.
آموزشهای تشکل محور
با توجه به نقش و جایگاه تشکلهای بخش کشاورزی در توسعه کشاورزی و سهولت پیادهسازی سیاستهای کلان کشور در حوزه کشاورزی، آموزش و بهروز رسانی سطح مهارت اعضا و ارکان تشکلها و اتحادیههای کشاورزی ـ محور از اهم برنامههای اجرایی در دفتر میباشد. ایجاد زمینه مناسب و بسترسازی جهت توسعه تشکلها و تداوم فعالیتهای تشکل ـ محور با تجهیز این تشکلها به ابزار دانش و مهارتهای مورد نیاز میتواند تضمین کننده فعالیتهای اثربخش آنان باشد. بر همین اساس آموزش تشکلها اعم از تشکلها حرفهای و تخصصی، اعضا تشکلهای مردمی نظیر مددکاران و تسهیلگران، اعضا نظام صنفی کارهای کشاورزی و شرکتهای خدمات مشاورهای از اهم برنامههای قابل پیگیری میباشد.
مهارت آموزش کارکنان وظیفه
با هدف توسعه سطح مهارت در بین جوانان و تحقق شعار هر ایرانی، یک مهارت و نیز تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر استفاده از ظرفیتهای موجود در کشور به منظور مهارت آموزی و توسعه توانمندسازی جوانان، از سال 97 با انعقاد تفاهم نامهای فی مابین ستاد کل نیروهای مسلح و مقام عالی وزارت، این امر مهم عملیاتی شده است. بر این اساس، آموزش کارکنان وظیفه در پادگانهای محل خدمت آنان و با استفاده از توان کارشناسی و پتانسیلهای موجود مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استانها صورت میپذیرد که در سال 97 در امر اموزشهای مهارتی به این جامعه هدف، در بین تمامی وزارتخانهها رتبه نخسب به وزارت جهاد کشاورزی اختصاص یافت.
آموزش مهارتی در مناطق کمتر توسعه یافته (مکران)
سیاستگذاری، برنامهریزی و توسعه آموزشهای مهارتی کشاورزی با رویکرد آموزش تقاضا محور و شغل محور به منظور تامین نیروی ماهر و تربیت کشاورزان آینده در مناطق کمتر توسعه یافته بویژه در حوزه منطقه مکران از اهم فعالیتهای مورد پیگیری در دفتر آموزش بهره برداران و مشاغل کشاورزی میباشد. کمک به تولید ثروت و کاهش فقر در این مناطق با توانمندسازی نیروی کار، توسعه کارافرینی و افزایش اشتغال در منطقه از طریق تأمین نیازهای آموزشی و مهارتی بهرهبرداران و ارائه دهندگان خدمات کشاورزی در تمامی سطوح مهارتی (سطوح عمومی، تخصصی و ویژه) به عنوان یک رویکرد مهم در دستور کار میباشد.
آموزش مهارتی ویژه جامعه عشایری
مخاطب شناسی و ارائه خدمات آموزشی متناسب با شرایط فراگیران یکی از عوامل مهم در موفقیت برنامههای آموزشی است. جامعه عشایری با توجه به شرایط خاص و سبک زندگی همواره یکی از گروههای هدف مورد نظر این دفتر بودهاند که به دلیل دسترسی محدود به آنان نیازمند ارائه خدمات آموزشی بیشتر و متفاوتتری هم میباشند. بر این اساس در برنامهریزیهای سالانه دفتر آموزش بهره برداران و مشاغل کشاورزی، برای این قشر از جامعه با نظر سازمان امور عشایر ایران، برنامهریزی آموزشی انجام میپذیرد که البته در اجرای این آموزشها نیز بهرهگیری از ظرفیتهای طرفین بسیار مهم بوده و این همافزایی سبب میشود تا آموزشها با اثربخشی بیشتری در دسترس مخاطبان مورد نظر قرار گیرد.